Publikacje
ZABAWY BADAWCZE
Według W. Okonia : „Dziecko uczy się chętnie tego, co je zaciekawia a najlepiej wówczas, gdy czynnie eksperymentuje i samo ustala tematy badań chcąc iść w poznawaniu własną drogą, dochodzić do własnych rozwiązań”.
Zabawa badawcza jest jednym z rodzajów poznawania przez dziecko świata jaki go otacza. Najczęściej spotykanymi przedmiotami w zabawie badawczej są materiały dostępne dla dziecka w środowisku naturalnym, piasek, śnieg, woda, patyki, kamyki, rośliny, narzędzia do zajęć plastycznych i technicznych, a także wytwory techniki dostępne w środowisku przedszkolnym- lupa, magnes, baterie, wiatrak, sznurki, szpulki, papier , szpulki, instrumenty muzyczne itp. Dziecko w wieku przedszkolnym ze wszystkich stron otacza natłok informacyjny . Uczą je nauczyciele, rodzice, telewizja, czasopisma i książki.
Bierne przyswajanie coraz większej liczby wiadomości częściowo osłabia potrzebę refleksji , zastanowienia się i przetworzenia informacji, dlatego też zachęcajmy młodych ludzi do samodzielnej analizy i syntezy.
Propozycje kilku zabaw badawczych i eksperymentów na długie, zimowe wieczory – „Powietrze”:
„Gdzie jest powietrze?”
Cele: szukanie odpowiedzi na pytanie, gdzie jest powietrze.
Pomoce: przeźroczysty słoik, piłeczka pingpongowa, kawałek papieru, napełnione wodą przeźroczyste naczynie wyższe od słoika
Wykonanie doświadczenia: umieszczam papier na dnie słoika i mocujemy taśmą klejącą. Piłeczkę kładziemy na powierzchni wody. Odwracamy słoik do góry dnem i, zamykając w nim piłeczkę, zanurzamy go w wodzie, aż dotknie dna (woda nie wchodzi do słoika, a piłeczka leży na dnie naczynia pokrytego cienką warstwą wody). Ponownie zanurzamy słoik w wodzie, a kiedy dotknie dna przechylamy go (ze słoika wydobywają się pęcherzyki powietrza, które poruszają się ku górze i napowierzchni wody pękają. Woda wchodzi do słoika unosząc piłeczkę coraz wyżej i zwilżając papier).
Wniosek: powietrze jest wszędzie i zajmuje każdą wolną przestrzeń. Znajduje się w wodzie, w przedmiotach i roślinach, w ciele człowieka i zwierzęcia. Jest lekkie i niewidoczne, a jednak można znaleźć sposób na to, żeby je „zobaczyć”.
,,Zaczarowany balon”
Cele: badanie sprężystości powietrza
Pomoce: zimna butelka, balon, miska z ciepłą wodą.
Wykonanie doświadczenia: pustą butelkę wkładamy do lodówki na około godzinę. Po godzinie wyjmujemy butelkę i nakładamy na jej szyjkę balon. Na około dwie minuty wkładamy butelkę do ciepłej wody. balon nadmuchuje się jak po dotknięciu czarodziejską różdżką.
Wniosek: W wyniku ocieplenia powietrze znajdujące się w butelce rozpręża się i potrzebuje więcej miejsca, wpływa więc do balonu i go nadmuchuje.
,,Czy powietrze ma ciężar? -waga do ważenia powietrza”
Cele: szukanie odpowiedzi na pytanie: ,,Czy powietrze waży? „wdrażanie do działania zgodnie z instrukcją w czasie przygotowywania przyrządu pomiarowego; usprawnianie mięśni rąk; określanie położenia przedmiotów, używanie pojęć poziomo, ukośnie
Pomoce: dwie plastikowe pałeczki o długości 15cm i 30cm, dwa jednakowe baloniki, dwie jednakowe puszki, taśma klejąca, ołówek.
Wykonanie doświadczenia: zaznaczamy ołówkiem połowę dłuższej pałeczki. Na jej końcach mocujemy taśmą baloniki. Opieramy środek dłuższej pałeczki na środku krótszej pałeczki opartej końcami na dwóch puszkach (nie zauważamy zmian w pozycji pałeczki i baloników). Odczepiamy jeden z baloników i dmuchamy go, a następnie ponownie umieszczamy na końcu pałeczki (zauważamy, że koniec pałeczki z nadmuchanym balonikiem opada).
Wniosek: w pierwszym doświadczeniu pałeczka z balonikami pozostała w pozycji poziomej, gdyż oba baloniki ważyły tyle samo. W drugim przypadku, zamknięte w nadmuchanym baloniku powietrze sprawiło, że stał się cięższy od balonika nie nadmuchanego.
Opracowała : Marlena Olas w oparciu o literaturę:
- Muchacka B. -Zabawy badawcze dzieci w przedszkolu 9.Muchacka B. -Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej
- Lelonek M. - Kształtowanie pojęć z przyrody nieożywionej w nauczaniu początkowym
- Okoń W. - Zabawa a rzeczywistość
- Van Cleve J. – Astronomia dla każdego; Biologia dla każdego; Chemia dla każdego;
- Matematyka dla każdego. 101 doświadczeń.
- Taylor B. – Powietrze i latanie; Bateria i magnesy; Kolor i światło; Co pływa, a co tonie.
- Meiani A.- Wielka Księga Eksperymentów
- Muchacka B.- Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej.